Απαγορεύεται το Lifestyle

Από τους αέρηδες του Βορρά μέχρι τη νηνεμία και την ησυχία της ενδοχώρας ανακαλύπτουμε τα μυσικά συστατικά του θαύματος που συντελείται μακριά από τη Χώρα της Τήνου.

Κείμενο: Λίνα Καπετάνιου, Φώτο: Σάκης Πουλιάσης

ΑΕΡΑΣ  Κάθε φορά που το σώμα ανοίγεται μπροστά στη θάλασσα στα στενά δρομάκια των Υστερνίων, κάθε φορά που χάνει την προστασία των σπιτιών, έρχεται αντιμέτωπο με το δυνατό αέρα που φυσάει από τα βόρεια. Ποιος θα νικήσει; Καθισμένοι στο πεζούλι μπροστά στην εκκλησία, δύο ηλικιωμένοι κοιτάνε με αγωνία τη μάχη. Στο απέναντι μπαλκόνι, ένας ζωγράφος στέκεται μπροστά στον καμβά του κοιτάζοντας τη θάλασσα, αγνοώντας το μανιασμένο άνεμο. Με παλιά ρούχα, λεκιασμένα από δεκάδες ώρες δημιουργίας με ξέμπλεκα σγουρά μαλλιά, αφήνει τον αέρα να καθαρίσει το πνεύμα του και νατου χαρίσει τη μαγική πινελιά. Στα στενάκια του αμφιθεατρικά χτισμένου χωριού γυναίκες πάνε κι έρχονται από τα σπίτια στο μπακάλικο και το ανάποδο. Από κάτω απλώνεται ο αρμός των Υστερνίων, με τη μικρή παραλία και τα λιγοστά σπίτια. Εκεί κάτω δεν φυσάει τόσο. Η φύση είναι πιο φιλική, εκτός από τον ήλιο, που παντού καίει δυνατά. Εκεί κάτω τα νερά της θάλασσας είναι ήρεμα, οι άνθρωποι ξαπλώνουν στην απάνεμη πλευρά της παραλίας και η αγριάδα του τοπίου ενυπάρχει μόνο στο στριφογυριστό δρόμο που ανεβαίνει στο χωριό.
Μελτέμια, βοριάδες και πολλοί ακόμα αέρηδες κάνουν την Τήνο το νησί του Αιόλου. Το αυθεντικό κυκλαδίτικο τοπίο βρίσκει την έκφραση του στον αέρα που μπορεί να δημιουργεί προβλήματα, αλλά λειτουργεί λυτρωτικά για ψυχή και πνεύμα.

ΜΑΡΜΑΡΟ Από τις προσόψεις των σπιτιών μέχρι το νεκροταφείο και από τα παράθυρα μέχρι τα μουσεία, ο Πύργος είναι μία υπαίθρια έκθεση Τέχνης. Είναι μεσημέρι και το χωριό είναι ήσυχο. Μόνο σε καφενείο στην πλατεία του χωριού, τρεις νεαροί, φοιτητές της Σχολής Καλών Τεχνών που λειτουργεί στο χωριό, πίνουν καφέ και παίζουν τάβλι μετά το κουραστικό μάθημα. Βαδίζω στα περίτεχνα μαρμαροστρωμένα μονοπάτια, τα οποία είναι διανθισμένα με διάφορες ζωγραφιές και κατασκευές. Ξεκινάω από το σπίτι του Γιαννούλη Χαλεπά. Για να φτάσω στο Μουσείο Μαρμαροτεχνίας, πρέπει να διασχίσω όλο το χωριό. Να περάσω έξω από το εργαστήριο του Πέτρου, ο οποίος μέσα στη μεγάλη αυλή του σκύβει πάνω από ένα κομμάτι λευκό μάρμαρο και σιγά σιγά, με υπομονή, του δίνει υπόσταση και χαρακτήρα. Περνάω από τα παλιά σπίτια που χτίστηκαν τον προηγούμενο αιώνα και διατηρούν πάνω από τις πόρτες τους ανάγλυφες επιγραφές και απεικονίσεις. Περνάω από την πλατεία με τις βρύσες και το μεγάλο πλάτανο. Διαβαίνοντας τη σιδερένια πόρτα με τη νεκροκεφαλή βρίσκομαι στο νεκροταφείο, όπου οι ζώντες προσπαθούν κι εδώ με μάρμαρο να δείξουν την αγάπη τους σε αυτούς που έφυγαν. Διασχίζω την τζαμένια πόρτα, πίσω από την οποία 20 σκυμμένα κεφάλια λαξεύουν το μάρμαρο προσπαθώντας να του δώσουν ζωή στο εργαστήριο μαρμαροτεχνίας της Σχολής Καλών Τεχνών. Εκεί είναι που ρίχνω μια ματιά στις γύρω πλάγιες και προσπαθώ να φανταστώ τα σκοτεινά λατομεία και τους εργάτες που δουλεύουν σε αυτά. Γιατί από λατομεία της γύρω περιοχής προέρχεται το μάρμαρο που εδώ τον Πύργο, στο χωριό των καλλιτεχνών, παίρνει ζωή, που γίνεται από άψυχη πέτρα καλλιτεχνικό δημιούργημα και ταξιδεύει στον κόσμο.
Στον Πύργο μεγάλωσε ο Νικηφόρος Λύτρας, έζησε ο Γιαννούλης Χαλεπάς, γεννήθηκε ο Δημήτριος Φιλιππότης και πολλοί ακόμα καλλιτέχνες. Το χωριό των καλλιτεχνών και του μαρμάρου έχει ιστορία που ξεκινά από το Μεσαίωνα.

ΝΕΡΟ Αφήνεις το αυτοκίνητο γιατί μόνο με τα πόδια μπορείς να εξερευνήσεις τα στενά, τα μονοπάτια και τις στοές της Καρδιανής που, γαντζωμένη στην πλαγιά, ατενίζει το πέλαγος από ψηλά. Ατενίζει και το πράσινο που κυκλώνει το χωριό, εξαίρεση για την άγονη Τήνο. Το μάτι έχει συνηθίσει στις αμέτρητες ξερολιθιές και εδώ τα τρεχούμενα νερά και η βλάστηση τα ξαφνιάζουν. Οι αυλές ευωδιάζουν, ο ήλιος προσπαθεί να ζεστάνει τις δροσερές γωνιές και το μόνιμο καρέ που απλώνεται μπροστά στο χωριό και στάνει ως τη Σύρο απολαμβάνει την προσοχή όλων.

Η Καρδιανή, στο δρόμο προς Υστέρνια και Πύργου είναι, ανάμεσα στα 54 συνολικά χωριά του νησιού, ένα από τα πιο όμορφα. Εξίσου μαγευτική είναι και η παραλία του με ταβερνάκια και cafe στον όρμο Καρδιανής ή Γιαννάκη.

ΓΗ Μόλις στρίψεις δεξιά για τα χωριά της ενδοχώρας και απομακρυνθείς από την παραλία, απλώνεται ξαφνικά μπροστά σου αυτό που θα μπορούσε να ονομαστεί”η Κοιλάδα” της Τήνου. Μία ανέλπιστη εικόνα από μικρά χωριά με άσπρα σπίτια. Κάθε χωριό έχει και από ένα μικρό καφενείο,μία ταβέρνα και αρκετούς κατοίκους, νέους και γέρους, που λιάζονται στις αυλές τους. Καλλονή, Στενή, Φαλατάδος,Κτικάδος, Κρόκος, Σκαλάδος. Τριπόταμος και πολλά ακόμα χωριά είναι απλωμένα ανάμεσα σε εκτάσεις γης. Τα περισσότερα στραμμένα προς τη δύση, εποπτεύουν από ψηλά τη Χώρα και τη θάλασσα. Το τοπίο εδώ δεν είναι ούτε άγριο, ούτε κυκλαδίτικο. Αέρας φυσάει, αλλά όχι δυνατά και η επίπεδη γη κάνει τα πάντα πιο φιλικά. Στο δρόμο συναντάς κάθε τόσο έναν από τους 600 περίπου περιστεριώνες, μνημεία αρχιτεκτονικής και λαϊκού πολιτισμού, περίτεχνα κτίσματα με στολίδια και ειδικές κατασκευές. Τα χωριά της ενδοχώρας είναι αρκετά κοντά στη Χ¨ωρα και προσφέρονται για μονοήμερες εκδρομές από τα παραλιακά χωριά όπου διαμένουν οι περισσότεροι επισκέπτες του νησιού.

ΠΕΤΡΑ Σε αυτό το τοπίο με την επίπεδη γη και τα λιβάδια εμφανίζονται σαν να έπεσαν από τον ουρανό μεγάλες γκρίζες πέτρες. Γύρω από το χωριό Βώλακας τα μεγάλα μενίρ είναι ατάκτως ερριμμένα σε διάφορες μεριές. Οι σφαιρικοί γρανιτένιοι βράχοι προέρχονται κατά πάσα πιθανότητα από έκρηξη ηφαιστείου και, εκτός από επισκέπτες, προσελκύουν και αναρριχητές.
Μέσα στη μεγάλη αυτή του ο Πέτρος σκύβει πάνω από ένα κομμάτι λευκό μάρμαρο και σιγά-σιγά, με υπομονή, του δίνει υπόσταση και χαρακτήρα.

Ο Βώλακας είναι ιστορικό μεσαιωνικό χωριό και οι κάτοικοί του φημίζονται για την καλαθοπλεκτική τέχνη τους. Ακόμα και σήμερα θα δείτε αρκετούς να φτιάχνουν καλάθια με τα χέρια τους.

ΟΥΡΑΝΟΣ “Την Τήνο την έσωσε πραγματικά η Παναγία. Την έσωσε από την ανάπτυξη και το μαζικό τουρισμό”, λέει -κάθε άλλο παρά χαριτολογώντας- η Μαρία, με καταγωγή από το νησί. Η Τήνος, πάντα χαρακτηρισμένη από τη σχέση της με την εκκλησία, με τα πλήθη των πιστών που συρρέουν το Δεκαπενταύγουστο, με το ποίμνιο που εκτελεί τη διαδρομή λιμάνι-εκκλησία στα γόνατα για να εκπληρώσει το τάμα που έχει κάνει στην Παναγία, μόλις πρόσφατα άρχισε να αποτινάσσει από πάνω της το χαρακτηρισμό του “νησιού για προσευχή” και να κάνει γνωστές τις υπόλοιπες ομορφιές της. Αυτός ο χαρακτηρισμός όμως όντως προστάτευσε το νησί από το να γίνει μία δεύτερη Μύκονος ή Πάρος. Και προσπερνώντας τη μάλλον άσχημη Χώρα, εκπλήσσεται κανείς από την έλλειψη διαφημιστικών πινακίδων και κακοτεχνιών που σχετίζονται με το μαζικό τουρισμό. Με ήπια ανάπτυξη, ανθρώπους που αγαπάνε τον τόπο τους αλλά και πολλούς που κατάγονται από εδώ και απλά επέστρεψαν στις ρίζες τους, η Τήνος βαδίζει αργά και σταθερά στο χρόνο, διατηρώντας πολλά από τα παραδοσιακά στοιχεία των “παλιών, καλών εποχών”. Ιδιαίτερα, από τη βόρεια πλευρά και πάνω, δεν υπάρχουν ούτε μεγάλα ξενοδοχεία, ούτε οργανωμένες παραλίες.

Πενήντα δύο χωριά έχει η Τήνος, άλλα μικρά και άλλα μεγάλα. Τα πιο παραδοσιακά βρίσκονται στο Βορρά και στο κέντρο ενώ νότια της χώρας πολλά είναι αρκετά αναπτυγμένα και τουριστικά.

Με τον αέρα, το μάρμαρο, το νερό, τη γη, την πέτρα και τον ουρανό σκιαγραφείται η εικόνα της Τήνου, ενός νησιού που γέννησε πολλούς καλλιτέχνες και αγαπήθηκε από ακόμα περισσότερους διανοούμενους, δημοσιογράφους, ηθοποιούς και πολιτικούς. Το κόκκινο χαλί για τους πιστούς που θα ανέβουν με τα γόνατα την ανηφόρα για την Παναγία είναι πάντα στρωμένο, όπως είναι στρωμένος και ο δρόμος που σε βγάζει από τη Χώρα και σε μεταφέρει στις ήσυχες παραλίες, στα μικρά χωριά και στα ανεμοδαρμένα σπίτια των βορινών οικισμών. Ο δρόμος που σε μεταφέρει στα λιβάδια και στους αγρούς, στις παραλίες και τους απότομους γκρεμούς, στον αέρα, στο μάρμαρο, στο νερό, τη γη, την πέτρα και τον ουρανό.

1. Στο χωριό Βωλάξ, σε υψόμετρο 280 μέτρων, στο μέσον της Τήνου.

2. Ο Δάκης, από το ξενοδοχείο Favie Suzanne στη Χώρα

3. Λεπτομέρεια από εκκλησιάκι στα Υστέρνια

4. Η φωτογράφος Μαρκησία Δάρα

5. Πέρασμα στο μοναστήρι της Κυρίας των Αγγέλων στο

6. Ο γλύπτης Πέτρος Μαρμαρινός

7. Σκαλοπάτια στα Υστέρνια

8. Ο κύριος Αντώνης καλαθοπλέκτης από το χωριό Βωλάξ

9. Ένας από τους 600 περιστεριώνες του νησιού

Πηγή: Περιοδικό Voyager, τεύχος 73, σελ.141-142

Ιούνιος 2010